نشریه مدیریت در دانشگاه اسلامی
پیاپی 5 (بهار و تابستان 1392)

هدف از پژوهش حاضر، بررسی مولفه های سرمایه روان شناختی با رویکرد معنوی از نظر اعضای هیئت علمی جهت استقرار دانشگاه اسلامی بوده است.
روش تحقیق، توصیفی و جامعه آماری پژوهش عبارت است از کلیه اعضای هیئت علمی تمام وقت منطقه 3 دانشگاه آزاد اسلامی. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بوده که با استفاده از فرمول کوکران، 320 نفر انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها از روش های آماری تحلیل عاملی و فریدمن استفاده شد.
با مطالعه در مبانی نظری پژوهش مشخص شد که سرمایه روان شناختی از چهار مولفه خودکارامدی، تاب آوری، امید و خوش بینی تشکیل شده است. همچنین با بررسی ادبیات و پیشینه پژوهش، مشخص شد که در ساختار هر یک از ابعاد چهارگانه، معنویت گرایی و هوش معنوی نقش دارد. لذا هوش معنوی به عنوان پنجمین مولفه اصلی انتخاب شد. سپس100 زیرمولفه روان شناختی که در ساختار پنج مولفه اصلی نقش دارند، انتخاب شدند و پس از انجام تحلیل عاملی، 78 زیرمولفه در پژوهش باقی ماندند. برای تعیین اولویت مولفه ها، آزمون فریدمن نشان داد که در مولفه های خودکارامدی، تاب آوری، امید، خوش بینی و هوش معنوی، به ترتیب زیرمولفه های خجالت، خود ارزشمندی، برنامه ریزی، اندیشه مثبت و تجارب معنوی، دارای بالاترین اولویت و زیرمولفه های حمایت اجتماعی، مسئولیت پذیری، تفکر واگرا و عقلانیت، دارای کمترین اولویت می باشند.
نتایج پژوهش نشان داد که در بعد خود کارآمدی، 18 زیر مولفه از مجموع 20 زیر مولفه بعد از تعیین بارهای عاملی در پژوهش باقی ماندند بدین معنا که با پژوهشهای قبلی اندیشمندان این حوزه به لحاظ تاثیر بر کارآمدی مطابقت دارند. در بعد تاب آوری، 19 زیر مولفه، در بعد امید 12 زیر مولفه، در بعد خوش بینی 12 زیر مولفه و در بعد معنویت 17 زیر مولفه مورد انتظار پژوهشگر با استفاده از آزمون تحلیل عاملی مورد تایید قرار گرفتند و با نظر پژوهشگران پیشین، مطابقت داشتند.

هدف مقاله حاضر، تبیین مولفه ها و شاخصهای توانایی های مدیریتی و ویژگی های فردی مورد نیاز مدیران فرهنگی است که بر همین اساس، شهید آیت الله فضل الله محلاتی به عنوان یک مدیر موفق فرهنگی- اسلامی مورد مطالعه موردی قرارگرفته است. بدین منظور، 50 نفر از همکاران و همرزمان شهید محلاتی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند.
مطالعه حاضر بر حسب هدف، کاربردی و بر اساس شیوه گردآوری داده ها، توصیفی از نوع پیمایشی و از ابزار پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات و از روش کیفی نظریه پردازی داده بنیاد جهت استخراج یافته های تحقیق از طریق مصاحبه با افراد جامعه هدف استفاده شده است.
بر اساس یافته های تحقیق، یک الگوی مفهومی مرتبط با ویژگی ها و توانایی های مدیران فرهنگی با استفاده از نظریه راهبرد داده بنیاد ارائه شده است.
نتایج نشان می دهد که درحوزه فرهنگ مدیرانی موفق ترند که از توانایی های علمی - تخصصی، روحی - روانی، جسمی- فیزیکی و فکری - ذهنی و ویژگی های فردی (شامل ویژگی های اخلاقی، فکری و شخصیتی و عبودیت و عمل صالح) و ویژگی های مکتبی (شامل ولایت مداری و ولایت محوری، بصیرت و عمل انقلابی و روحیه جهادی و عاشورایی) بالاتری برخوردار باشند.

هدف این پژوهش سنجش تاثیر رسانه بر نگرش به دین و انواع دینداری بوده است. تصور می شود تغییر نگرش به دین، به دنبال تغییراتی که حضور رسانه های جهانی و محلی به آن دامن می زنند، در کوتاه مدت و درازمدت منجر به تغییراتی در انواع دینداری دانشجویان در جامعه معاصر ایران خواهد شد. اما با وجود رشد فزاینده فرایند رسانه ای شدن در جامعه ایران، هنوز عوامل مختلف دیگر نیز بر نگرش به دین و انواع دینداری نقش قابل توجه و غیر قابل اغماضی دارند. لذا به نقش متغیر های دیگر و فرایندی که در آن رسانه ها به شکل گیری انواع دینداری کمک می رسانند نیز توجه شده است.
در این پژوهش در بخش مطالعه اکتشافی، انواع دینداری موجود در میان دانشجویان، شناسایی و عوامل موثر بر دینداری دانشجویان مشخص شده اند. سپس از طریق روش تحلیل مسیر، اثرات مستقیم و غیر مستقیم مجموعه عوامل موثر بر انواع دینداری مشخص شده است.
یافته ها و هر چند انواع رسانه ها بر انواع دینداری اثرگذارند، اما عوامل اثرگذارتری از رسانه ها از جمله نهاد آموزش و خانواده وجود دارند که شکل گیری انواع دینداری دانشجویان را تبیین می کنند.

مقاله حاضر با هدف معرفی شاخصهای دانشگاه تمدن ساز از منابع پژوهشی و تایید شاخصها از نظر خبرگان دانشگاهی، به اولویت بندی مهم ترین شاخصهایی که در ایجاد و شکل گیری دانشگاه تمدن ساز نقش عمده ای دارند، پرداخته است.
برای شناسایی علت یا معلول بودن شاخصها، از تکنیک دیماتل فازی بهره گرفته شد.
پژوهش محور، دانش گرا، تخصص گرا، معرفت ساز و پاسخگو در برابر نیازهای جامعه، فن گرا، تخصص محور و مهارت ساز، به ترتیب با ضرایب تاثیر 10.89، 10.48 و 10.11 تاثیرگذارترین شاخصها و عوامل در راستای تحقق یک دانشگاه تمدن ساز می باشند.
هر 20 عامل شناسایی شده به عنوان عوامل دانشگاه تمدن ساز در آموزش عالی ایران، بحرانی و اساسی بوده و نقش پر اهمیتی در تحقق آن دارند.

پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سوال است که: بر پایه آموزه های دین اسلام، چه چشم اندازی برای نهاد دانشگاه مسئولیت پذیر قابل ترسیم است که مسیر دستیابی به جایگاه شایسته این نهاد الهی را برای ما روشن و هموار سازد؟
این پژوهش با روش کتابخانه ای- اسنادی به تحلیل محتوای کیفی انجام گرفته است.
پژوهش حاضر، دانشگاه مسئولیت پذیر را نهادی با سه مشخصه ذاتی یا سه مولفه بنیادین هویت علمی، هویت دینی و خدمتگزاری معرفی می کند و با طراحی چشم انداز مطلوب آن، که متشکل از شاخصهای دانایی، توانایی، نیکویی و زیبایی است، به الگوسازی و ترسیم پیکر و چارچوب اسلامی اش پرداخته است.
از آنچه گزارش شد به دست می آید که جریان تعلیم و تربیت در دانشگاه مسئولیت پذیر به گونه ای است که هر فردی در مسیر آن قرار گیرد، متصف به صفات دانایی، توانایی، نیکویی و زیبایی می شود.

دانشگاه زمانی به فعالیت صحیح مشغول است که آموزش، پژوهش و فعالیتهای اجتماعی- فرهنگی به شکل متوازن انجام گیرند و هیچ یک مانع فعالیت دیگری نشوند. بخش محسوسی از فعالیتهای فوق برنامه در دانشگاه در زمینه های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و دینی، توسط تشکلهای دانشجویی اجرا می شود. بنابر این، ضروری است تا با به کارگیری شیوه صحیح مدیریت در تشکلهای دانشجویی، بیشترین اثربخشی را در حیطه های مذکور به دست آورد.
به سبب فقر محتوایی مطالعات در زمینه نحوه فعالیت تشکلهای دانشجویی و لزوم توجه به رویکرد اکتشافی در این تحقیق، روش تجزیه و تحلیل مضمون (تم) انتخاب شد و مصاحبه هایی نیمه ساختاریافته با 12 نفر و چهار جلسه توفان فکری با حضور 9 نفر از فعالان دانشجویی که سابقه مدیریت تشکلهای دانشجویی را داشته اند، صورت پذیرفت.
مضمونهای شناسایی شده در حوزه چالشها و مشکلات مدیریت تشکلهای دانشجویی با توجه به اشتراکاتشان، در پنج دسته «ضعف در ارتباطات، تغییرات مدیریتی، ضعف در شناخت مسائل فرهنگی، چالش های مدیریت منابع انسانی و ضعف در هدف» تقسیم بندی شدند. هر کدام از این تم های اصلی، شامل تم های فرعی هستند که به عنوان مولفه های تشکیل دهنده هر چالش و مشکل معرفی شده اند.
به یافته های این تحقیق می توان به عنوان نیازسنجی آموزشی و فرهنگی نیز نظر کرد و در طراحی دوره ها و کارگاه های آموزشی و بسته های فرهنگی که توسط مراکزی چون معاونت فرهنگی وزارت علوم و معاونت فرهنگی- سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها صورت می گیرد، مورد استفاده قرار داد.

تشریح گسترش کمی و شتابان آموزش عالی، دلالتها و پیامدهای آن برای دانشجویان، اساتید و ساختار و کارکرد نظام آموزش عالی و از طرف دیگر، بازنمایی تجربیات زیسته اساتید دانشگاهی منتخب از این فرایند و دلالتهای آن.
این پژوهش به صورت کیفی و از طریق مصاحبه نیمه ساختمند با 26 مطلع کلیدی از دپارتمانهای علوم پایه و فنی و مهندسی دانشگاه اصفهان صورت گرفته که با روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شده بودند.
توده ای شدن به شکل بدقواره ای صورت گرفته و اساتید دانشگاهی با وجود موافقت با گسترش کمی، نگرانی های عمیقی از دلالتهای این فرایند برای نظام دانشگاهی و فرهنگ و ارزشهای آن و همچنین نظام اجتماعی دارند.
اولویت دادن به کیفیت آموزش و پژوهش ضمن دسترسی فزاینده به آموزش عالی، ارائه آموزش و پژوهش متناسب با نیازها و تقاضاهای جامعه، تغییر شیوه های مدیریت دانشگاه به منظور تربیت نیروی انسانی کارآفرین، خلاق و مبتکر

هدف اصلی این تحقیق، ارائه الگوی مناسب سلامت سازمانی در دانشگاه ها بر اساس آموزه های دین اسلام بود.
تحقیق حاضر از نظر هدف، بنیادی است. شیوه گردآوری اطلاعات، ترکیبی از روش کتابخانه ای و میدانی و ابزار گردآوری اطلاعات، فیش برداری، مصاحبه و پرسشنامه بود. جامعه آماری تحقیق، افراد خبره و آگاه به موضوع بودند که از طریق نمونه گیری گلوله برفی تعداد 44 نفر انتخاب شدند.
یافته اصلی تحقیق، دستیابی به الگوی سلامت سازمانی بر اساس آموزه های دینی بود که از نظر خبرگان مورد تایید قرار گرفت. مولفه های اصلی الگو عبارت بودند از: شفافیت(مشخص بودن انتظارات)، نظام پاداش عادلانه، حل مشکل، ارتباط سازنده، رفتار حمایتی، هدفمندی، همبستگی، نوآوری، بهره وری از منابع، انعطاف پذیری، معنویت در کار، توجه به روحیه افراد و کیفیت گرایی.
در تمامی مولفه های خروجی الگو جهت ارتقای سلامت سازمانی، مصادیق اسلامی و دینی وجود دارد، لذا مدیران اجرایی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی می بایست با الهام از مبانی عظیم دین اسلام، از آنها بهره گیری کرده، برای ارتقای سلامت سازمانی آن مراکز تلاش کنند.